Een berghut ontwerpen voor 120 man? Zelfs dat kan duurzaam.

De Monte Rosa Hut ligt op 2.883 meter hoogte in het Monte Rosa Massief in Zwitserland, tussen de Gorner-, Monte Rosa- en Grenz-gletsjers. Ter gelegenheid van het 150-jarige jubileum van de Eidgenössische Technische Hochschule (EHT) Zürich richtte de faculteit Bouwkunde de Studio Monte Rosa op om een gebouw te ontwerpen dat de bestaande en gedateerde Monte Rosa Hut zou vervangen. De nieuwe structuur moest twee belangrijke doelen dienen: alpinisten en wandelaars beschermen tegen de elementen en de ETH Zürich waardevol onderzoek bieden naar duurzame praktijken. 

Het vernieuwde ontwerp en de bouw van de Monte Rosa Hut werd gerealiseerd door een nauwe samenwerking tussen de ETH-studenten, het Zwitserse architectenbureau Bearth & Deplazes Architekten en de Studio Monte Rosa. Onder begeleiding van Bearth & Deplazes Architekten werkten de ETH-studenten en de Studio Monte Rosa vier semesters lang ijverig aan de ontwerpconcepten. Na het uitwerken van twaalf verschillende voorstellen voor de faciliteit brachten ze hun ideeën terug tot één baanbrekend ontwerp.

Bedden verdelen met Vectorworks

Er zijn geen wegen naar de Monte Rosa Hut. Bezoekers reizen te voet naar de berghut over rotsachtig, besneeuwd terrein of komen aan per helikopter. Het is twee tot drie uur wandelen vanaf het dichtstbijzijnde treinstation in Rotenboden. De hut biedt plaats aan maximaal 120 gasten. De slaapkamers zijn voorzien van trapeziumvormige matrassen in verschillende maten. Ze zijn breder aan de bovenkant en taps toelopend voor de benen om verspilde ruimte te minimaliseren door de vorm van het menselijk lichaam te volgen. Tijdens de onderzoeksfase van het project gebruikten de ETH-studenten Vectorworks Architectuur als ontwerpsoftware. Door bijvoorbeeld verschillende scenario's voor de bedden en andere bouwelementen te simuleren, optimaliseerde het ontwerpteam het gehele ontwerp van de hut, waardoor ze veel ontwikkelingstijd bespaarden en de bouwkosten aanzienlijk verlaagden. 

De complexe geometrie van de Monte Rosa Hut omvatte 420 verschillende wand- en plafondelementen die aan elkaar werden gekoppeld. Het bleek een uitdaging om de verschillende geometrieën te coördineren en tegelijkertijd de details zo gelijk mogelijk te houden. De nauwkeurige, flexibele symboolbibliotheken van Vectorworks waren erg nuttig voor het team omdat de ontwerpers de componenten niet elke keer opnieuw moesten tekenen.

“De nauwkeurige, flexibele symboolbibliotheken van het programma waren erg nuttig voor het team omdat de ontwerpers de componenten niet helemaal opnieuw hoefden te maken.”
- PROF. ANDREA DEPLAZES, BEARTH & DEPLAZES ARCHITEKTEN

De digitale keten

Vectorworks vormde ook de basis voor het berekenen van de projectkosten volgens Zwitserse normen. Het hielp de studenten om een "digitale keten"-methodologie te gebruiken om de onderdelen van de hut bij elke stap van het project nauwkeurig af te stellen en hun gegevens naadloos van concept, naar ontwerp, naar ontwikkeling, naar fabricage en naar constructie te verplaatsen. 

Het eindresultaat: nauwkeurig vervaardigde bouwelementen en een soepele samenwerking met talloze andere projectteams. Door de digitale keten te gebruiken om complexiteit efficiënt aan te pakken, verminderde het team het aantal bouwelementen met 30 procent en het gewicht met 40 procent en konden ze ontwerpelementen tijdens het hele proces aanpassen.

Duurzame bouwmaterialen in de Alpen

Het team koos voor hernieuwbare bouwmaterialen van hoge kwaliteit. Met een knipoog naar traditionele berghutten kozen de architecten voor plaatselijk vurenhout en sparrenhout dat werd goedgekeurd door het Zwitserse federale milieuagentschap. Om de constructie te laten zien, draaiden ze de grote houten balken om, waardoor de pengaten en zwaluwstaarten zichtbaar werden. Omdat de verbindingen bloot lagen, was een perfecte precisie vereist. 

De ontwerpteams selecteerden bouwmaterialen die weinig vervuiling veroorzaken, gemakkelijk en efficiënt vervoerd kunnen worden en uiteindelijk gerecycled of weggegooid kunnen worden met weinig gevolgen voor het milieu. Naast het laag houden van de kosten en het optimaliseren van de duurzaamheid, moesten de ontwerpers ook het hoofd bieden aan de uitdaging om de nieuwe Monte Rosa Hut te bouwen op een geïsoleerde locatie, zonder stroom- en watertoevoer. Het grootste deel van de Monte Rosa Hut werd opgebouwd uit geprefabriceerde delen van maximaal 400 kg die naar de bouwplaats werden vervoerd door een helikopter die ook werd gebruikt als kraan en om materialen ongeveer 3.000 keer naar de bouwplaats te brengen.

90 procent zelfvoorzienende berghut

Het ontwerp is niets minder dan verbazingwekkend en het resultaat is een 90 procent zelfvoorzienende faciliteit. De Monte Rosa Hut verdiende het MINERGIE®-P label van de Zwitserse Confederatie en Zwitserse Kantons omdat het voorziet in "hoogwaardige, luchtdichte gebouwschillen en de continue luchtverversing in het gebouw met behulp van een energie-efficiënt ventilatiesysteem". Vectorworks Architectuur-bestanden dienden daarbij als in- en uitvoer voor het energieontwerp. De faciliteit huisvest een ultramodern onderzoekslaboratorium dat de efficiëntie van het gebouw als zelfvoorzienende entiteit meet. Het heeft ook een energiebeheersysteem dat zo geavanceerd is dat het de weersvoorspelling en het aantal gasten meeneemt in de berekening van het energieverbruik. Het werk van de ETH Zürich met de Monte Rosa Hut heeft haar engagement om de wereldwijde klimaatverandering aan te pakken met baanbrekende technologie bevestigd. Momenteel wordt er modelgebaseerde reguleringssoftware ontwikkeld om de bevindingen toe te passen. 

De Monte Rosa Hut, die nu eigendom is van en beheerd wordt door de Monte Rosa Section van de Swiss Alpine Club (SAC), heeft al verschillende prijzen in de wacht gesleept. Hoewel de berghut slechts een van de 153 schuilhutten is die door de SAC in de Zwitserse Alpen worden onderhouden, is het een belangrijk onderdeel geworden van het duurzame erfgoed van de berg en van modern design.

Zelf aan de slag met duurzaam ontwerp? Laat je verder inspireren door andere voorbeelden op onze blog!